بزرگترین زلزله چند ریشتر است؟ زلزله ۱۰ ریشتری هم اتفاق می افتد؟
تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۴۳۱۳۸
محلّی که منشأ زمین‌لرزه است و انرژی از آن جا خارج می‌شود را هایپوسنتر و نقطهٔ بالای کانون در سطح زمین را مرکز سطحی زمین‌لرزه می‌گویند.
پیش از وقوع زمین‌لرزه اصلی معمولاً زلزله‌های نسبتاً خفیف‌تری در منطقه روی می‌دهند که به پیش‌لرزه معروفند. به لرزش‌های بعدی زمین‌لرزه نیز پس‌لرزه می‌گویند که با شدّت کمتر و با فاصلهٔ زمانی گوناگون میان چند دقیقه تا چند ماه رخ می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در تاریخ ۲۲ می سال ۱۹۶۰، زمین‌لرزه ویرانگری جنوب شیلی را به مدت ده دقیقه لرزاند. به‌طوری‌که مردم نمی‌توانستند روی پاهای خود بایستند. بر اساس گزارش‌ها، شکاف‌هایی در جاده‌ها ایجاد شدند و ساختمان‌ها فروریختند.
زمین‌لرزه والدیویا که نام آن برگرفته از نزدیک‌ترین شهر به مرکز زمین‌لرزه است، با بزرگی تقریبا ۹٫۵ ریشتر بزرگترین زلزله ثبت‌شده در تاریخ است. اما آیا زلزله‌های بزرگ‌تری نیز ممکن است رخ دهند؟
دانشمندان زمین‌شناسی معتقدند که پاسخ مثبت است. اگرچه احتمال وقوع زلزله بزرگ‌تر بسیار کمتر است. درحالی‌که زمین‌لرزه‌ای به بزرگی بیش از ۹٫۵ ریشتر می‌تواند اتفاق بیفتد، نیازمند آن است که تکه بزرگی از پوسته به‌یک‌باره بشکند؛ یعنی به حرکت گسلی بسیار عمیق و بسیار طولانی نیاز دارد.
وندی بوهون، زمین‌شناس زلزله گفت: مکان‌های بسیار کمی روی زمین وجود دارند که چنین چیزی بتواند اتفاق بیفتد. زمین‌لرزه دارای بزرگی ۹٫۵ ریشتر احتمالا نزدیک حد بالای چیزی است که سیاره می‌تواند تولید کند و بزرگی ۱۰ ریشتر بسیار بعید است.
بوهون گفت: زلزله‌ای به این بزرگی برای زمین غیر واقع‌بینانه است.
بزرگی زلزله سنجه‌ای است که مقدار انرژی آزادشده در طول زلزله را نشان می‌دهد و با شدتی که زلزله احساس می‌شود، کمی فرق دارد.
شدتی که زلزله احساس می‌شود، می‌تواند تحت‌تاثیر فاصله فرد از مرکز زلزله و شرایط زمین قرار گیرد. زلزله یکسانی می‌تواند برای فردی که روی خاک سست ایستاده است، در مقایسه با فردی که روی بستر سنگی محکم ایستاده، قوی‌تر احساس شود.
بزرگی زمین‌لرزه به سطح کل گسل نیز بستگی دارد که می‌شکند. این امر به میزان فرو رفتگی گسل تا عمق در پوسته زمین و تکه‌ای که شکسته می‌شود، بستگی دارد.
محدودیت‌های فیزیکی برای مقدار سطحی که می‌تواند شکسته شود، وجود دارد. عمیق‌ترین گسل‌ها در مناطق فرورانش وجود دارند؛ یعنی محلی که یک صفحه تکتونیکی به زیر صفحه دیگر می‌لغزد. اگرچه در عمق بیشتر سنگ‌ها چنان گرم هستند که حالت نرم دارند که به‌جای شکستن خم می‌شوند.
عوامل تاثیر گذار در بزرگی زلزلهطبق تحقیقات دانشمندان زمین‌لرزه‌ها می‌توانند در عمق ۸۰۰ کیلومتری زیر سطح زمین رخ دهند. اکثر زمین‌لرزه‌های عمیق لرزش چندانی در سطح ایجاد نمی‌کنند. زمین‌لرزه‌هایی که در چند ده کیلومتر بالای پوسته رخ می‌دهند، برای مردم خطرناک‌تر هستند.
هیدی هیوستون، زمین‌شناس زلزله در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، گفت: گسل‌هایی که بیشترین توانایی را در ایجاد زمین‌لرزه‌های بزرگ و ویرانگر دارند، گسل‌های شیبی در نواحی فرورانش هستند. گسل‌های شیبی گسل‌هایی هستند که به‌جای حالت عمودی حالت موربی دارند و دارای بزرگترین سطح سنگی هستند که می‌توانند در هم گیر کنند و با ایجاد تنش درنهایت بشکنند.
هیوستون ادامه داد: اندازه صفحه گسل شیبی بزرگترین عامل کنترل‌کننده حداکثر اندازه زلزله است و صفحه‌های گسل در نواحی فرورانش می‌توانند بزرگ‌تر باشند.
به‌گفته بوهون، حتی گسل‌های ناحیه فرورانش به‌یک‌باره شکسته نمی‌شوند و معمولا چیزی مانند کوه زیردریایی یا تغییر در نوع یا هندسه سنگ مانع آنها می‌شود و این امر موجب می‌شود بخشی از گسل نسبت‌به بخشی که مجاور آن قرار دارند، در برابر تنش مقاوم‌تر باشد.
هیوستون گفت، عامل دیگری که در بزرگی زلزله نقش دارد، میزان حرکت یا لغزش گسل است. به‌عنوان یک قاعده، نواحی کوچک‌تر گسلی که درحال شکستن است، کمتر از نواحی بزرگ‌تر می‌لغزند.
بنابراین، درحالی‌که زمین‌لرزه ۵ ریشتری می‌تواند چند سانتی‌متر بلغزد (فاصله‌ای که احتمالا نمی‌تواند موجب شکستن سطح زمین شود) زمین‌لرزه ۹ ریشتری ممکن است حدود ۲۰ سانتی‌متر یا بیشتر بلغزد.
سرجیو بارینتوس، زلزله‌شناس دانشگاه شیلی که از زلزله بزرگ شیلی جان سالم به در برد، در سال ۲۰۱۶ گفت: زمین‌لرزه سال ۱۹۶۰ به دلیل نحوه کشیده شدن زمین مساحت این کشور را افزایش داد.
درک بزرگی زلزلهمقیاس بزرگی زلزله می‌تواند به‌طور ناخواسته تفاوت بین زمین‌لرزه‌های بسیار بزرگ را پنهان کند. این مقیاس خطی نیست؛ بلکه لگاریتمی است. به ازای هر واحدی که افزایش پیدا می‌کند، حرکت زمین ده برابر و مقدار انرژی آزادشده ۳۲ برابر بیشتر می‌شود.
بوهون برای توضیح بزرگی زلزله از مثال شکستن یک دسته اسپاگتی استفاده می‌کند.
اگر شکستن یک رشته اسپاگتی معادل زلزله ۵ ریشتری باشد، برای آزاد شدن انرژی زلزله ۶ ریشتری باید ۳۲ رشته اسپاگتی را بشکنید.
در مقیاس اسپاگتی، مقیاس ۷ مانند شکستن ۱۰۲۴ رشته، مقیاس ۸ مانند شکستن ۳۲۷۶۸ رشته و مقیاس ۹ مانند شکستن ۱۰۴۸۵۷۶ است.
همان‌طور که این مثال نشان می‌دهد، تفاوت بین زلزله ۸ و ۹ ریشتری از نظر انرژی که آزاد می‌شود، خیلی بیشتر از تفاوت بین زلزله ۵ ریشتری و زلزله ۶ ریشتری است.
بنابراین افزایش بزرگی زمین‌لرزه از ۹٫۵ به ۹٫۶ ریشتر، در مقایسه با افزایش بزرگی زمین‌لرزه از ۵٫۵ به ۵٫۶ ریشتر، مستلزم شکسته‌شدن سطح بسیار بزرگ‌تری از یک گسل است.
بزرگترین زلزله در ایرانزلزله رودبار در ۳۱ خرداد سال ۱۳۶۹ در نزدیکی شهر رودبار به وقوع پیوست. ارتعاشات زلزله تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز زمین‌لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوان شد. اثر لرزش زلزله رودبار حدودا ۶۰ ثانیه احساس شد. این زمین‌لرزه در یک منطقه پرتراکم از نظر جمعیت اتفاق افتاد؛ به طوری که علاوه بر روستاهای موجود در منطقه، چندین شهر مهم کشور نیز تحت تأثیر آن قرار گرفتند.
محققان زمین لرزه، مرکز زلزله را حدود ۱۹ کیلومتری از سطح زمین اعلام کردند. بر اساس گزارش‌ها حدود ۳۷ هزار نفر بر اثر این رویداد جان خود را از دست دادند. بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب شدند و خسارات عمده‌ای به تأسیسات و اماکن عمومی در استان های گیلان و زنجان که متأثر از این زمین‌لرزه بودند، وارد آمد و حدود ۵۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند.
باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی فناوریمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: زلزله شدید حرکت زمین زلزله ترکیه زلزله رودبار زلزله شیلی زمین لرزه زمین لرزه ها بزرگی زلزله بزرگ ترین سطح زمین ۵ ریشتر بزرگ تر ۶ ریشتر گسل ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۴۳۱۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیس سازمان مدیریت بحران : از خط قرمز برداشت از آب های زیرزمینی عبور کرده‌ایم
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور گفت: قوه قضاییه می‌تواند در امر پیشگیری از بحران‌ها اقدامات موثری انجام دهد و از وقوع جرایم در این بخش نیز جلوگیری کند.
به گزارش ایسنا، محمدحسن نامی در جلسه مشترک امروز با معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه که در سازمان مدیریت بحران کشور برگزار شد، گفت: امروزه بحران موضوع اصلی بسیاری از کشور‌ها است و در ۱۲۳ کشور جهان «بحران» اولین و راهبردی‌ترین موضوع است. امروزه کشور‌های دنیا با موضوعات تغییر اقلیم بیابان زایی و تغییر آب و هوایی مواجه هستند. همچنین کمبود آب شیرین موجب شده موضوع پیشگیری از بحران دارای اهمیت شده و اقداماتی در این خصوص در کشور‌ها صورت بگیرد.
نامی با اشاره به قانون مدیریت بحران کشور افزود: این قانون ناظر به اقدامات پیشگیرانه است و روح حاکم بر فرمایشات رهبر معظم انقلاب نیز در حوزه مدیریت بحران بر پیشگیری تاکید دارند.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین مخاطره کشور ما سیلاب است، گفت: باید موضوع آبخیزداری و آبخوانداری را به طور کامل انجام دهیم. امروز در دنیا احداث سد‌های زیرزمینی آغاز شده است و سد‌های زیرزمینی باعث می‌شود آب بیشتری به سفره‌های زیرزمینی منتقل شود و فرونشست را کاهش دهد.
نامی افزود: یکی دیگر از موضوعات کشور ما فرونشست است و ما امروزه از خط قرمز برداشت از آب‌های زیرزمینی عبور کرده‌ایم، درحالی که استاندارد برداشت آب زیرزمینی ۲۰ درصد است و ما در برخی مناطق ۸۰ تا ۸۵ درصد از این آب‌ها را برداشت کرده‌ایم و باید با آبخوانداری یا آبخیزداری و تاسیس سد‌های زیرزمینی پیشگیری کنیم.
وی ادامه داد: همچنین ناپایداری سازه‌ها در مقابل زلزله از دیگر مخاطرات ما است و ۶۲ درصد جعرافیای کشور ما یا روی گسل است یا در حریم گسل‌ها قرار دارد. در تهران سه گسل وجود دارد که خطرناک‌ترین آن گسل شهرری است؛ بنابراین باید مقاومت مصالح ساختمانی را به هشت ریشتر برسانیم البته درباره زیرساخت‌ها باید بیشتر از این مقاوم سازی شود. همچنین جنس سازه باید به گونه‌ای باشد که مقاومت در برابر هشت ریشتر را داشته باشد و ما در اکثر شهر‌ها آزمایشگاه مقاومت سنجی مصالح را داریم.
نامی با اشاره به وقوع زلزله در ترکیه و تخریب‌های گسترده ناشی از آن، اظهارکرد: وقتی مصالح ساختمانی استحکام لازم را نداشته باشد، ساختمان با زلزله‌ای بالای شش ریشتر فرو می‌ریزد.
وی گفت: در ۲۲۰ سال گذشته ۱۲ زلزله داشته‌ایم که بالای ۷ ریشتر بوده است و بطور متوسط سالانه حدود دو هزار زلزله به وقوع می‌پیوندد. بعنوان نمونه در سال گذشته حدود ۱۸ هزار زلزله داشتیم. باید برای سکونت در چنین وضعیتی مقاومت بیش از هشت ریشتر را برای ساختمان‌ها در نظر بگیریم؛ لذا ضرورت دارد در خصوص پیشگیری اقدامات جدی در دستورکار قرار بگیرد.
نامی همچنین تاکید کرد: قوه قضاییه می‌تواند در امر پیشگیری از بحران‌ها اقدامات موثری انجام دهد و از وقوع جرایم جلوگیری کند.
کانال عصر ایران در تلگرام
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت